Weten we hoe we langer thuis kunnen blijven wonen?

13-06-2018

Ouderen zijn erg verschillend en we weten daardoor niet zeker wat goede maatregelen zijn om lang zelfstandig te blijven. In ieder geval moet niet het medische maar het sociale domein leidend zijn. Het versterken van sociale netwerken, zoals bij Stadsdorp!

Samenvatting

Het aandeel ouderen in de bevolking neemt toe. Ook wonen ouderen steeds langer thuis. In 2008 is het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) opgezet, om de zorg en ondersteuning voor thuiswonende ouderen te verbeteren en de wetenschappelijke onderbouwing ervan te versterken. Om de groeiende zorgbehoefte van ouderen op te vangen zijn met ingang van 2015 hervormingen doorgevoerd, waarmee burgers een grotere rol hebben gekregen in de organisatie van de zorg voor zichzelf en elkaar. Dat maakt zelfredzaamheid tot een thema met een toenemend belang. De toenmalige staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft de Gezondheidsraad gevraagd de internationale stand van wetenschap op dit terrein in kaart te brengen, die te vergelijken met de uitkomsten van het NPO en op basis hiervan onderzoeksaanbevelingen te doen, vooral gericht op kwetsbare ouderen die behoefte hebben aan ondersteuning en zorg.

Afbakening kwetsbaarheid en zelfredzaamheid

Er is grote diversiteit in de manier waarop zelfredzaamheid en kwetsbaarheid worden gedefinieerd, zowel in de internationale wetenschappelijke literatuur als in het NPO. De commissie hanteert voor beide begrippen een brede benadering. Kwetsbaarheid definieert zij als een opeenstapeling van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren waardoor de kans wordt vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten. De commissie definieert zelfredzaamheid van ouderen als het vermogen om het (fysieke, psychische en sociale) welbevinden op peil te houden met of zonder (in)formele zorg en ondersteuning en de regie over het eigen leven te blijven voeren, in een levensfase waarin veranderingen en verliezen onvermijdelijk zijn. Zelfredzaamheid betekent dus voor ouderen die zelfstandig en voor hen die niet meer zelfstandig wonen in wezen hetzelfde; alleen de omstandigheden verschillen. Dit advies richt zich op de eerstgenoemde groep.

Resultaten NPO

Het NPO heeft sterk bijgedragen aan het totstandkomen van nieuwe samenwerkingsverbanden op lokaal en regionaal niveau en aan verbeteringen in de organisatie van de extramurale zorg en ondersteuning voor zelfstandig wonende ouderen. Ook is de betrokkenheid van ouderen bij het opzetten en uitvoeren van onderzoek en beleid vergroot. De regionale netwerken die zijn opgezet worden over het algemeen, ondanks lokale verschillen, beschouwd als waardevolle infrastructuur voor kennisontwikkeling en samenwerking. Op wetenschappelijk gebied heeft het NPO slechts beperkt nieuwe inzichten gegeven met betrekking tot de zorg en ondersteuning gericht op zelfredzaamheid.

Wetenschappelijke onderbouwing beperkt
De commissie stelt vast dat het beschikbare wetenschappelijk onderzoek naar effectieve interventies om kwetsbare ouderen zelfredzaam te houden of te maken tot nu toe over het algemeen weinig significante uitkomsten oplevert. Dit geldt zowel voor het onderzoek dat is verricht binnen het NPO als voor de internationale stand van de wetenschap. Zowel het NPO als het internationaal uitgevoerde onderzoek is overwegend medisch georienteerd en laat veel heterogeniteit en inconsistentie zien. Volgens de commissie komt dit onder meer door onder-zoekstechnische redenen. Zo is de studie-populatie vaak te heterogeen van aard om effecten aan te tonen. Ook hebben veel studies de vorm van randomized controlled trials (RCT) van complexe interventies, zonder uitgebreide procesevaluatie. Daardoor is onduidelijk hoe ouderen en professionals de interventies ervaren, in welke mate de zorg geïmplementeerd is zoals bedoeld en of de interventie elementen omvat die toch werkzaam zouden kunnen zijn. Om complexe interventies in een dynamische en complexe omgeving te onderzoeken zijn meer onderzoeksvormen nodig dan alleen kwantitatieve methoden.
De medisch georienteerde interventies die werden onderzocht, waren primair gericht op vroege opsporing van kwetsbaarheid en verbetering van het vermogen om algemene dagelijkse levensverrichtingen uit te voeren (zoals wassen, kleden, bewegen). Zelfredzaamheid is echter veel breder: het gaat om ervaren welbevinden, een betekenisvol bestaan en de regie over het eigen leven.
Ten slotte wijst de commissie op de betrekkelijke meerwaarde van programma's in gezondheidszorgsystemen die al redelijk tot goed zijn toegerust; zij constateert dat een bredere insteek nodig is. De commissie concludeert dat er met name in het sociaal domein nog onbenutte kansen liggen voor de vergroting van zelfredzaamheid. Het aantal studies op dat terrein is beperkt; ze hebben bovendien veelal een matige kwaliteit.

Drie risicogroepen

Ouderen die zelfstandig wonen vormen een heterogene groep, waarbinnen grote verschillen bestaan in mate van kwetsbaarheid en behoefte aan zorg en ondersteuning. Het onderzoek ter vergroting van de zelfredzaamheid van ouderen moet rekening houden met deze heterogeniteit. De commissie identificeert drie groepen ouderen die volgens haar extra risico lopen op verlies van zelfredzaamheid: ouderen met weinig hulpbronnen (waaronder een beperkt sociaal netwerk), ouderen die tijdelijk kwetsbaar zijn (bijvoorbeeld door ziekenhuisopname of verlies van een partner) en zeer kwetsbare ouderen die afhankelijk zijn van intensieve zorg thuis.

Advies

De commissie adviseert de ervaringen en de kennis die in de samenwerkingsverbanden van het NPO zijn opgedaan te behouden, verder uit te bouwen en landelijk te delen. Zij beveelt daarbij het volgende aan:

• Richt het onderzoek vooral op vergroting van zelfredzaamheid via het sociale domein (en niet zozeer op het verder ontwikkelen van medisch georienteerde interventies).
• Houd rekening met de heterogeniteit van de doelgroep en kijk met voorrang naar de groepen die extra risico lopen op verlies van zelfredzaamheid.
• Zorg dat het onderzoek aansluit bij vragen uit de praktijk en bij de behoeften van ouderen zelf, onder andere door de participatie van verschillende groepen ouderen te verzekeren.
• Hanteer een ruime varieteit aan onderzoeksmethoden. Onder andere zijn gecombineerde kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethodieken nodig, maar ook procesevaluaties en methodologisch onderzoek. Van belang is om in onderzoek naar effecten van interventies persoonsgerichte uitkomstmaten te hanteren als ervaren welbevinden, het vermogen regie te voeren over het eigen leven en het vermogen een betekenisvol bestaan te leiden.

Investeer in de ontwikkeling van lerende systemen binnen de extramurale zorg en ondersteuning. Bestaande netwerken verdienen versterking en er zijn betere verbindingen nodig tussen regionale kennis- en zorgnetwerken onderling, met aandacht voor regionale verschillen, en met instellingen op landelijk niveau, om de ontwikkeling van nieuwe kennis te bevorderen en te zorgen voor verspreiding van bestaande kennis.

Intensivering van de samenwerking tussen het medisch en het sociaal domein is essentieel om de zelfredzaamheid van ouderen te behouden of te vergroten.

Meer nieuws

• 750 jaar Amsterdam

  
  25-11-2024

  Speciaal voor de viering van het jubileumjaar worden er 750 Amsterdamse verhalen uitgebracht onder één digitaal dak.

  Lees verder

• Verslag meedenkgesprek over zorgzame buurten Binnenstad

  
  22-09-2024

  Stadsdeel Centrum van de gemeente Amsterdam is in gesprek met bewoners, experts en partners over het ontwikkelen van zorgzame buurten in de binnenstad. Hier kunt u het verslag vinden

  Lees verder

• Stilstaan bij jezelf

  
  05-01-2024

  In een wereld die steeds sneller lijkt te gaan is het goed om af en toe stil te staan. Bij jouw leven en de vragen die dit opwekt. Heb je een levensvraag die alle aandacht verdient? Wil je stilstaan bij wat er in jouw leven nu echt toe doet? Tijdens deze cursus in Huis de Pinto nemen ze er de tijd en ruimte voor.

  Lees verder

• Wordt u blij van een vrolijk (oppas) hondje?

  
  05-01-2024

  Bianca Simons zet zich in voor Stichting OOPOEH (Opa's en Oma's Passen Op Een Huisdier). Zij zijn een landelijke stichting die zeer actief is in Amsterdam. Ze koppelen ouderen (55 jaar of ouder) aan een oppashondje uit de buurt. Zo hebben onze OOPOEH's (de senioren) meer gezelligheid in huis én op straat.

  Lees verder

• Meedenken over een sportplek voor senioren in de buurt

  
  05-01-2024

  Geef uw mening over wat volgens u nodig is voor een mooie en bruikbare buurtplek met focus op vitaal ouder worden

  Lees verder

• Kennismaken met Humanitas: voorbeeld Thuisadministratie

  
  03-11-2023

  Leer Humanitas kennen: een vrijwilligersorganisatie waar je hulp kan vragen van een goede vrijwilliger of waar je zelf nog actief kunt worden. Hun kantoor zit bij ons in het Stadsdorp op de Nieuwe Keizersgracht

  Lees verder

• Als u vanwege uw gezondheid wilt verhuizen kunt een een vergoeding krijgen van de gemeente

  
  08-10-2023

  Iedere Amsterdammer met medische problemen kan onder voorwaarden de vergoeding aanvragen. Hier leest u er alles over. Ga als u meer vagen hebt naar het spreekuur van het Buurtteam in de Witte boei.

  Lees verder

• Het nieuwe Koningrijk van de Leeuwen..... in Artis

  
  06-10-2023

  De leeuwen verkennen hun nieuwe verblijf

  Lees verder

• Het nieuwe Nationaal Holocaust museum

  
  29-05-2023

  Deze maand staat de Hollandse Schouwburg in de schijnwerpers. Het is de plek van het Nieuwe Nationaal Holocaust museum, samen met de voormalige kweekschool aan de overzijde van de straat.

  Lees verder

• Weet je iemand die ondersteuning wil bij digitale zaken?

  
  06-12-2022

  Voorstellen van Solveig en Suzan van DIGIMAAT: studenten die je helpen om digitaal vaardiger te worden.

  Lees verder

• Podwalk Plantagebuurt 1940-1945

  
  01-09-2022

  door het Verzetsmuseum: Nergens anders in Amsterdam dan in de Plantagebuurt en de voormalige Jodenhoek zijn er zo veel gedenktekens en monumenten die herinneren aan Joods Amsterdam, de Jodenvervolging en het verzet.

  Lees verder

• Digitale vaardigheden verbeteren

  
  29-08-2022

  Wij verwijzen voor cursussen naar het aanbod van Soop en de Kenniskring. Eenmalig in dit nieuwsbericht. U vindt het ook onder ons activiteitenoverzicht op de website. In het bovenmenu.

  Lees verder

• Dansend het najaar in met Dance Connects

  
  28-08-2022

  Op 5 september begint het uitgebreide najaarsprogramma van Dance Connects Community.

  Lees verder

• Hoe denken we over een vergrijzende maatschappij?

  
  22-04-2022

  We worden in groten getale ouder. Dat brengt een hoop vraagstukken met zich mee. Het programma Ouder Worden 2040 geeft aan hoe we dit kunnen aanpakken. Maar is dat haalbaar?

  Lees verder

• Vrijheids buurtmaaltijd op de Kadijken op 5 mei

  
  08-04-2022

  Op 5 mei 19.30-20.30 is er weer een vrijheidsmaaltijd in Museum 't Kromhout

  Angelie Weber

  Lees verder

• Workshop wildplukken

  
  28-03-2022

  Op 15 april van 14.00 tot 16.00 uur is er vanuit de Witte Boei een workshop wildplukken met Wies Teepe.

  Angelie Weber

  Lees verder

• 30 maart einde concerten Oosterkerk: afscheidsconcerten

  
  27-03-2022

  Het einde van de concertserie met laagdrempelige concerten is helaas in zicht

  Lees verder

• Kom langs op de Burendag!

  
  21-09-2021

  Maak kennis met organisaties en activiteiten uit 1018. Kom ons helpen om Stadsdorp te presenteren of kom gewoon kijken!

  Lees verder

• Week tegen eenzaamheid

  
  21-09-2021

  Wij doen mee aan de Week tegen de eenzaamheid. Actie: Nodig iemand uit voor onze maandelijkse bijeenkomst op 2 oktober.

  Lees verder

• Wandelen met Allemaal Amsterdammers

  
  16-09-2021

  Nieuwsgierig naar de verhalen van Andere Amsterdammers? Wandel mee!

  Lees verder

• Kook Voor Je Buur 10-daagse

  
  14-09-2021

  Doe mee! Meld je aan: Thuisgekookt koppelt buurtgenoten aan elkaar voor hulp bij de warme maaltijd en gezellig sociaal contact.

  Lees verder

• Ga kijken naar het Buurlicht!

  
  14-09-2021

  Buurtwandelingen in West: buurt, kunst, licht in verbinding

  Lees verder

• Buurtteam in 1018 actief!

  
  30-08-2021

  Per 1 april zijn ze actief geworden, de buurteams, ook in 1018: voor antwoorden op (bijna) al uw vragen!!

  Lees verder

• Kennismaking Huis van de Tijd

  
  30-08-2021

  Het Huis van de Tijd is in onze buurt en voor iedereen die zelf of in zijn naaste omgeving te maken krijgt met geheugenproblemen en dementie.

  Lees verder

• Meehelpen in de Geheime tuin

  
  30-08-2021

  Kom kennismaken met de tuin achter het Sarphatihuis: een groene oase!

  Lees verder

• APK van de eigen woning

  
  30-08-2021

  Expertise om uw eigen woning beter toegankelijk te maken.

  Lees verder

• Blijf fietsen!

  
  29-08-2021

  Fietsen is een makkelijke en laagdrempelige manieren van bewegen. Het houdt ons gezond, mobiel en zelfredzaam. Maar hoe blijven we zo lang mogelijk (veilig) fietsen?

  Lees verder

• Passende zorg voor ouderen thuis

  
  29-08-2021

  Eerder hebben wij een enquete onder Stadsdorpers gehouden. Nu heeft het goed onderlegde Sociaal Cultureel Planbureau ook onderzoek gedaan naar de knelpunten. Voor wie van achtergronden houdt!

  Lees verder

• Soop start weer op!

  
  26-08-2021

  SOOP begint weer met de maandelijkse lezingencyclus: thema deze maand is de Plantagewandeling van de vrienden van de Plantage

  Lees verder

• Clubhuis Wertheimpark en het Stadsdorp

  
  29-05-2021

  Swift en PST willen een nieuwe clubhuis in het Wertheim park. Stadsdorpleden zijn daar op maandagmiddag actief met de buurt.

  Lees verder

• Blijf online sporten

  
  30-03-2021

  Er zijn diverse opties om op je eigen niveau online te sporten. Ze zijn vaak gratis dus: Profiteer!

  Lees verder

• Muziek en het brein: een musicaal college

  
  04-03-2021

  Erik Scherder en Dick Swaab geven een muzikaal college met daarin speciale aandacht voor de positieve rol van muziek op het brein in stressvolle tijden

  Lees verder

• Informatie over het Corona Virus

  
  08-02-2021

  Hoe kom je te weten wat er waar is van alle beweringen over het Virus? Is er goede en helder geformuleerde uitleg? Wat kunt en moet u doen? We verzamelen alles wat we tegenkomen op dit vlak. Doe mee en geef door als je iets tegenkomt!

  Lees verder

• GGD vaccineert niet aan huis!

  
  08-02-2021

  Het starten van de vaccinaties tegen het coronavirus heeft helaas ook mensen met minder goede bedoelingen in beweging gebracht.

  Lees verder

• Ga vogels kijken en wandelen in je eigen wijk

  
  08-02-2021

  In deze tijd zoeken we allemaal naar ideeën om in beweging te blijven. Velen van ons houden van de natuur. De Vogelwerkgroep is een leuke ingang.

  Lees verder

• Online je eigen stad in

  
  07-02-2021

  Online activiteiten zijn en mooi alternatief om vanuit huis je buurt te verkennen

  Lees verder

• Krijgen we binnenkort ook het HeenenWeer in 1018?

  
  07-02-2021

  Kunnen we binnenkort voor 1 euro met een kort ritje naar vrienden, winkel of bibliotheek in onze buurt?

  Lees verder

• Wandel een Ommetje!

  
  18-12-2020

  Samen of apart een Ommetje doen, voor wie een leuke steun in de rug wil om te wandelen

  Lees verder

• Hulp of afstand bij bijvoorbeeld beeldbellen......

  
  01-11-2020

  de website www.wijzer.amsterdam.nl helpt u op afstand met uw digitale leven

  Lees verder

• Sport op afstand, lekker actief blijven!

  
  30-10-2020

  Thuis sporten, digitaal met video's en live lessen.

  Lees verder

• Ontmoeting voor mensen met geheugenproblemen

  
  27-10-2020

  De ontmoetingsbijeenkomsten voor mensen met geheugenproblemen, mantelzorgers en geïnteresseerden zijn weer gestart.

  Angelie Weber

  Lees verder

• Engelen van de zee

  
  27-10-2020

  In het Scheepvaartmuseum is tot begin april een prachtige tentoonstelling van portretfotograaf Stephan Vanfleteren.

  Angelie Weber

  Lees verder

• Lege plek voor het Scheepvaartmuseum

  
  27-10-2020

  Het is bijna niet te missen: het Scheepvaartmuseum heeft een ander aanzien gekregen

  Lees verder

• Tips in de buurt: Godinnen van de art nouveau

  
  27-10-2020

  Liefhebbers van Art Nouveau zullen zich hebben verheugd bij de aankondiging dat er vanaf 23 oktober een tentoonstelling komt in het Allard Pierson museum. Helaas is de opening uitgesteld

  Lees verder

• Onderzoek naar gezond ouder worden, doet u mee?

  
  27-10-2020

  Oproep om deel te nemen aan het onderzoek ‘senioren doen mee’ van de UvA (Universiteit van Amsterdam)

  Lees verder

• Kort verhaal: een Coronadate op 16 april

  
  30-04-2020

  Keurend kijkt juffrouw Vlug haar woonkamer rond en zet het lege theekopje van die ochtend op het keuken-aanrecht. Opgeruimd staat netjes straks.

  Lees verder

• Een blijvend appel aan bouwen voor senioren

  
  21-04-2020

  Specifieke woningen voor ouderen zijn uit de mode geraakt. Niemand wil ze meer bouwen. Steeds vaker komen senioren daardoor op latere leeftijd in de knel. Te laat om nog de stap te zetten.

  Lees verder

• Hoe zouden de Stoicijnen met Coronastress omgaan?

  
  08-04-2020

  De coronacrisis is verwarrend, energievretend en concentratieslopend. Het is natuurlijk niet de eerste keer in de wereldgeschiedenis dat er zoiets ergs gebeurt.

  Lees verder

• An die Musik!!! Online genoeg te doen.

  
  03-04-2020

  Online is er genoeg muziek, ook voor hen die hen die even geen radio willen horen. Hier vindt u een aantal websites met interessante activiteiten door musici en concertzalen.

  Lees verder

• Leesvoer voor de thuisblijvers!

  
  03-04-2020

  Je kunt de hele dag online blijven lezen, maar alleen over Corona lezen wordt je ook niet vrolijk van. Er kan een heleboel meer!

  Lees verder